Iris pseudacorus L. kosaciec żółty

Iris pseudacorus L. kosaciec żółty

Bylina kłączowa szeroko rozpowszechniona na wilgotnych siedliskach, przy wodach płynących i stojących oraz bagnach na terenie Europy, północnej Afryki, Azji Mniejszej i zachodniej Syberii. W naturze występują liczne podgatunki, odmiany botaniczne i formy różniące się morfologicznie między sobą. Rozgałęzione pędy kwiatowe dorastają do 120cm. Kwiaty, zazwyczaj  w liczbie do 12 na pędzie, są białe, kremowe i żółte w odcieniach, osiągają 7-10cm średnicy. Zbudowane z sześciu działek okwiatu, trzech pręcików leżących na większych działkach okwiatu i okrytych trójdzielnym, taśmowym znamieniem słupka. Na większych działkach okwiatu widoczny misterny rysunek w postaci  brązowego lub zielonego żyłkowania. Kłącze pełza płytko w podłożu, rozrasta się dosyć szybko. Kwitnienie form naturalnych przypada na maj i czerwiec, czasami początek lipca.

W ogrodzie kosaćce żółte należy sadzić na stanowiskach słonecznych, dostatecznie wilgotnych, glebach zasobnych w materię organiczną. Mogą być sadzone w oczkach wodnych i sztucznych bagienkach. Na stanowiskach suchych rosną kiepsko, liście drobnieją, słabo kwitną i nie stanowią takiej dekoracji naszego ogrodu jaką byśmy chcieli. Kosaciec żółty jest rośliną dosyć żarłoczną. Korzystnie jest nawozić te byliny jesienią kompostem lub wiosną wieloskładnikowym nawozem mineralnym. Po kwitnieniu należy usunąć kwiatostany aby uniknąć licznego samosiewu. Liście lepiej jest wycinać wczesną wiosną, ponieważ zimą stanowią naturalną osłonę przed mrozem i wysychaniem kłączy. Co 4-6 lat konieczne jest odmłodzenie kęp. Sygnałem do tego zabiegu jest malejąca liczba pędów kwiatowych i ogałacanie się środka kępy z liści.  Można to zrobić w dwóch terminach, a mianowicie wczesną wiosną na przełomie marca i kwietnia lub po 20 lipca do połowy września. Te dwa okresy są najbardziej korzystne ze względów fizjologicznych i pokrywają się z czasem kiedy należy kupować sadzonki kopane z gruntu z nagim korzeniem. Sadzonki doniczkowane można sadzić od wiosny do późnej jesieni. Najlepiej jednak kupować je z kwiatami dla pewności co do tożsamości odmianowej.

Odmiany w wyniku prac hodowlanych i pozyskiwania oryginalnych roślin z natury stanowią wartościowe uzupełnienie naszych ogrodów. Krzyżówki kosaćca żółtego z innymi, blisko spokrewnionymi gatunkami, zwiększyły paletę barw o odcienie różu, fioletu i koloru niebieskiego. Pojawiły się też odmiany o zwiększonej liczbie płatków w kwiecie. W ogrodach znane są też dosyć już powschechnie formy o pełnych kwiatach (’Plena') i ozdobnych, kremowo paskowanych wiosną liściach (’Variegata').  Japońscy hodowcy zapylając pyłkiem odmian kosaćca japońskiego (I. ensata Thunb.) kosaćca żółtego 'Gubijin' otrzymali nową, bardzo oryginalną i jeszcze mało znaną u nas w Europie grupę odmian I. ^xpseudata. Irysy te mają kwiaty w intensywnych kolorach, często dwu, trzy lub wielobarwnych. Zręcznie połączono w tej hybrydzie żywotność kosaćca żółtego z urodą i wdziękiem kosaćca japońskiego. Odmiany z tej nowej grupy zyskały już sporą popularność w Japonii i USA, w Europie są praktycznie niedostępne.