Erythronium L. psi ząb

Erythronium L. psi ząb

Bylina cebulowa występująca na terenie Ameryki Północnej, Europy i Azji. Według różnych źródeł istnieje od 20 do 30 gatunków. Osiągają od 10 do 20cm wysokości. Nazwa rodzaju pochodzi od charakterystycznej, wydłużonej, białej lub kremowej, prawie nagiej cebuli o długości kilku centymetrów przypominającej barwą i formą psie kły. Gatunki rosną w naturze na różnych siedliskach, począwszy od lasów liściastych a skończywszy na podgórskich łąkach na terenach o klimacie umiarkowanym półkuli północnej. Kwiaty, osadzone pojedynczo lub po kilka na pędzie, zbudowane są z sześciu listków okwiatu, sześciu pręcików i trójdzielnego słupka. Listki okwiatu zdobi u nasady po wewnętrznej ich stronie kontrastowy rysunek w kolorze białym, ceglastoczerwonym lub brązowym. Są one wdzięcznie wywinięte do góry w charakterystyczny lampion. Paleta barw jest ograniczona do bieli, koloru żółtego, różu, fioletu i czerwieni. Liście odziomkowe, lancetowate do eliptycznych, zielone, często spodem nabiegłe w innym odcieniu, wierzchem dekoracyjnie marmurkowane w kolorze brązowym, czerwonym i srebrzystym.  Kwitnienie przypada wiosną w kwietniu i maju czasami również na początku czerwca. Kilka tygodni po przekwitnięciu część nadziemna zamiera, roślina wydaje nasiona i cebule wchodzą w stan spoczynku. Ponownie korzenią się późnym latem.

Rośliny te mają dosyć specyficzne wymagania co do uprawy i przechowywania cebul po ich wykopaniu. Jednakże po zapewnieniu im odpowiednich warunków ich bytność w naszych ogrodach nie nastręcza większych, zwłaszcza w przypadku mieszańców, problemów. Stanowisko przeznaczone do uprawy psichzębów powinno być słoneczne lub lekko ocienione, w okresie intensywnego wzrostu wiosną umiarkowanie wilgotne, natomiast suche w okresie spoczynku latem. Wymagają podłoża przepuszczalnego, zasobnego w próchnicę z dodatkiem rozdrobnionej glinki. Ważne jest aby podczas jesiennych i zimowych dżdżystych dnia nie dochodziło do stagnowania wody. Cebule należy sadzić tak aby nad wierzchołkiem było około 5 cm podłoża. W przypadku mroźnych, bezśnieżnych zim warto dodatkowo okryć podłoże liśćmi, korą lub stroiszem iglastym dla ich ochrony przed przemarzaniem. Co 2-3 lata zaleca się wykopanie i rozdzielenie cebul narosłych w klonach matecznych. Z uwagi na wcześniej wspomnianą budowę cebul, a mianowicie to, że są one nagie, czyli nie posiadają suchej łuski ochronnej, po ich wykopaniu trzeba je koniecznie przechowywać w pojemniku zasypanym piaskiem, torfem lub podłożem z rabaty. Czas przebywania cebul poza podłożem powinien być ograniczony do minimum, gdyż bardzo łatwo i szybko wysychają i zamierają. Aby zapewnić psimzębom odpowiednie warunki w okresie spoczynku latem można dla osuszania podłoża posadzić drobne rośliny sezonowe, które ostrożnie usuniemy jesienią. Optymalną porą zakupu cebul tych bylin jest lipiec i sierpień. Podczas tej czynności zwracajmy baczną uwagę aby cebule nam oferowane były jędrne, o gładkiej powierzchni, białe lub kremowe, bez plam i przebarwień a przede wszystkim przechowywane w piasku, torfie lub drobnych trocinach. Podobnie kiedy nabywamy je wysyłkowo istotne jest staranne ich zapakowanie i zapewnienie odrobiny, niezbędnej wilgoci przez sprzedającego. Solidne szkółki wysyłając cebule psichzębów we wrześniu i październiku prócz obfitego zabezpieczenia roślin opatrują opakowanie informacja o konieczności szybkiego sadzenia w ogrodzie.  Po zakupie sadźmy cebule jak najszybciej.

Poszukiwanie oryginalnych siewek w obrębie gatunków oraz krzyżowanie różnych form zwiększyło znacznie zmienność w obrębie rodzaju psiząb. Północnoamerykańskie gatunku dały szereg łatwych w uprawie odmian. Wiele z nich o żółtych kwiatach powstało w wyniku krzyżowania psiegozębu tuolumeńskiego (E. tuolumnense Applegate) z  oregońskim (E. oregonum Applegate) lub wywiniętym (E. revolutum Sm.), natomiast kwiatami białymi i o różnych odcieniach różu mogą poszczycić się mieszańce psiegozębu oregońskiego z wywiniętym. Zwiększyła się liczba kwiatów na pędzie oraz wysokość roślin. Pojawiły się odmiany dwubarwne, o większej liczbie płatków w kwiecie. Mieszańce mają też o wiele bardziej dekoracyjne liście niż formy wyjściowe.

aktualnie w kolekcji